Festival Nhiếp ảnh trẻ 2019 - Có những niềm hy vọng để gửi gắm _ Việt Văn
Tháng 10.2019, đến hẹn lại
lên, Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2019 lại tưng bừng khai mạc. Đây là sân chơi
cho các tay máy trẻ từ 18 đến 35 tuổi trong cả nước; với mục tiêu chính là phát
hiện, tôn vinh những tài năng trẻ, khuyến khích những sáng tạo mới, tìm ra những
tác phẩm mang phong cách độc đáo, mang hơi thở của cuộc sống đương đại, trẻ
trung, năng động.
Xuất hiện những cái mới
Khác với Festival Nhiếp ảnh
trẻ 2017, lần này tuy chủ đề mang tính chất mở “Việt Nam hôm nay” nhưng Ban tổ
chức phân chia ra hai thể loại: Ảnh hiện thực (được sáng tác bằng phương pháp
hiện thực, không chấp nhận ảnh chắp ghép, làm sai lệch hiện thực) và Ảnh thể
nghiệm, ý niệm (tha hồ sử dụng mọi kỹ thuật). Việc mở rộng ra hai thể loại như
họa sĩ Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm cho biết
là để tạo điều kiện tối đa cho các nghệ sỹ trẻ sáng tạo. Vấn đề còn lại là họ sẽ
sáng tạo như thế nào? Và hai Hội đồng nghệ thuật cũng được thành lập riêng cho
từng thể loại. Yêu cầu là thành viên Hội đồng nghệ thuật không được “già” quá,
phải nắm vững công nghệ và xu hướng sáng tác của giới trẻ để không bị lạc hậu.
Thí sinh cũng có quyền dự
thi ảnh đơn hay ảnh bộ, thậm chí cả hai tùy vào sở trường của mỗi cá nhân. Mỗi
bộ ảnh được coi là một tác phẩm, gồm 5 ảnh. Đây là con số được coi là vừa phải,
không quá dễ và cũng không quá khó để kết cấu một bộ ảnh, kể một câu chuyện
rành mạch. Dĩ nhiên là Hội đồng nghệ thuật sẽ đánh giá tổng thể bộ ảnh, thay vì
ảnh đơn riêng lẻ.
Họa sỹ Vi Kiến Thành ban đầu
còn tính đến việc thi dạng sắp đặt ảnh trong thể loại ảnh ý niệm với số lượng ảnh
trong ảnh bộ có thể lên tới 15 bức. Đây sẽ là xu hướng mới nhưng căn cứ trên thực
tế sáng tác ảnh hiện nay của giới trẻ, thể loại này rất khó cho cả số lượng và
chất lượng dự thi nên phải dừng lại.
Một điểm mới nữa là năm nay
Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm sẽ làm huy chương vàng, bạc, đồng để nhận
diện thương hiệu cho Festival. Việc trưng bày ảnh trẻ khi triển lãm phải mang
xu hướng trẻ rõ rệt, và sẵn sàng phá cách để mang hiệu quả sáng tạo cao nhất.
Khâu chấm ảnh thực hiện hai
vòng. Chấm online để chọn khoảng 200 ảnh triển lãm, sau đó tác giả tự phóng ảnh
giấy gửi đến để Hội đồng chấm giải.
Chờ đợi những gì sau
Festival ảnh trẻ 2017?
Được tổ chức theo hình thức
“biennal” (2 năm/lần), Festival Nhiếp ảnh trẻ ngày càng mở rộng và thu hút giới
trẻ nhiều hơn, căn cứ trên số lượng cũng như chất lượng cuộc thi. Hai năm trước,
Festival Nhiếp ảnh trẻ 2017 với chủ đề “Tư duy trẻ - Góc nhìn trẻ” đã gây ấn tượng
với bộ ảnh giải có góc nhìn mới, sáng tạo. Tác phẩm Mầm sống của Trần Vũ Quang Duy (TPHCM) đã thắng giải Nhất (30 triệu
đồng) với một bố cục mạnh mẽ, là thông điệp về môi trường ở đô thị, với hình ảnh
cây xanh vươn cao giữa hai dãy nhà chung cư.
Dùng ánh sáng và bóng đổ để
nói về tính kết nối cần thiết của con người trong xã hội mà sự cô đơn là căn bệnh
thời đại đã đem lại cho bức ảnh Speaking
Shadow – Bóng kể của Nguyễn Quốc Ái (TPHCM) giải Nhì. Đồng giải là một cú
Flycam khá hoàn hảo Sắc màu Tam Thanh
của Lê Trọng Khang (Quảng Nam). Tấm ảnh đen trắng Tạp chí cuộc sống của Huỳnh
Văn Truyền (Đà Nẵng) với bố cục phân tách ra, một bên là những người công nhân
đang lao động, một bên là biển quảng cáo thời trang là bức hình có câu chuyện và
cách thể hiện rất đương đại…
Cũng từ Festival Nhiếp ảnh
trẻ năm 2017, tay máy Huỳnh Văn Truyền (Đà Nẵng) đã trưởng thành và năm 2018 đã
đoạt huy chương Vàng chủ đề “Hạ Long – Quảng Ninh – Góc nhìn mới” tại cuộc thi Ảnh
nghệ thuật toàn quốc.
Tuy nhiên, thực tế từ
Festival 2017 cũng đặt ra những vấn đề cho sáng tác trẻ. Nhiều tác giả trẻ
nhưng chụp ảnh quá “già”, đặt tít nhàm chán và chụp cũ kỹ về phong cảnh, ruộng
bậc thang, sinh hoạt đồng muối… còn ảnh về các lực lượng vũ trang vẫn chỉ là ảnh
huấn luyện thao trường mang tính tuyên truyền nhiều hơn.
Cái thiếu lớn nhất của
Festival 2017 chính là một đời sống giới trẻ đương đại hôm nay, họ đang nghĩ gì,
làm gì với tất cả những thách thức và cơ hội vẫn chưa được phản ánh trong các
tác phẩm ?
Và thực tế Festival ảnh trẻ
2019 ra sao?
Không nằm ngài dự đoán, mảng
ảnh thể nghiệm, ý niệm năm nay khá ít so với mảnh hiện thực, chỉ có 152 tác phẩm
(134 ảnh đơn và 18 bộ ảnh) dự thi trên tổng số 2068 tác phẩm gửi về. Nhiều tác
giả đã gửi nhầm ảnh hiện thực sang lĩnh vực thể nghiệm và tất nhiên số đó bị loại
không thương tiếc. Một số lại nghĩ quá đơn giản, đưa vào những ý tưởng rất đơn
sơ, dễ dãi như sự tương phản giàu, nghèo, già và trẻ. Vẫn còn tay máy xử lý màu
mè, tăng nét quá đà làm rạn vỡ ảnh, gây
khó chịu cho mắt nhìn.
Và khâu kết cấu câu chuyện ảnh
trong 5 bức đem lại một thách thức lớn cho thí sinh. Việc sắp xếp thứ tự các bức
ảnh trong bộ ảnh còn chưa hợp lý, rời rạc, có ảnh đưa vào thiếu thông tin,
không bổ trợ gì cho bộ ảnh còn làm chất lượng tổng thể yếu đi.
Phần text đi kèm ảnh thường
sơ sài, cẩu thả thậm chí còn sai cả chính tả. Rất ít những text hay vừa gắn nội
dung ảnh, vừa bổ sung những điều ảnh không thể nói.
Có những bộ ảnh thể hiện tốt
nhưng đề tài không mới chủ yếu về vấn đề môi trường.
Có những ý tưởng vay mượn từ
ảnh nước ngoài đưa vào không thuyết phục, xa lạ với văn hóa phương Đông.
Nổi trội hơn cả là bộ ảnh Khi giọt nước mắt rừng cạn khô thể hiện
kỹ thuật máy tốt từ chụp phơi sáng, star trail, milky way, chụp từ trên cao… bố
cục, tạo hình và ánh sáng đều ấn tượng, giành được cảm tình của Ban giám khảo
ngay từ vòng loại.
Bộ ảnh Chuyện tình đôi quả ớt chuông thuộc dạng tĩnh vật, sắp đặt hơi gượng
ép không hay. Bộ ảnh Chợ chim Hà Nội phần
dẫn rất kỹ và mang tính văn chương, giàu cảm xúc, phần ảnh cũng khá phiêu với
những mảng sáng tối, mờ, nhòe là một sáng tạo. Đó là một nét là so với bộ ảnh
đoạt giải lần này. Bộ ảnh cảnh báo phá rừng, phá thai khá hư ảo, ấn tượng nhưng
sự kết hợp hai ý này hơi gượng ép. Bộ ảnh nét đẹp hoa sen công phu cầu kỳ với
ba loại hoa sen: sen hồng, sen trắng và sen vàng, có màu, tạo hình đẹp nhưng ý
tưởng không mạnh.
Sự tươi mới, sáng tạo những
ý tưởng “điên rồ” nhất, liều lĩnh nhất thể hiện năng lượng của tuổi trẻ lại
không được thể hiện ở Festival lần này.
Dù vậy, chất lượng ảnh tại
Festival Nhiếp ảnh trẻ 2019 có bước tiến rõ rệt so với Festival Nhiếp ảnh trẻ
2017. Và thực sự có những cái tên mới để chúng ta có thể gửi gắm những niềm hy
vọng.