NSƯT- NHẠC SĨ KIỀU KHẮC DƯ

Vậy là đã hai năm trôi qua, kể từ ngày 24 tháng  11 năm 2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thông qua Kết luận của Hội nghị văn hóa toàn quốc lần thứ III, được tổ chức tại thủ đô Hà Nội. Suốt hai mươi bốn tháng vừa qua, là sự vào cuộc của tất cả các cấp, các ngành trong cả nước để triển khai thực hiện Kết luận quan trọng ấy! Trong bản Kết luận Hội nghị, Tổng Bí thư nhấn mạnh rằng:

“Con người là chủ thể, giữ vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển; phát triển văn hóa, xây dựng con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự nghiệp đổi mới; phát triển giáo dục - đào tạo và khoa học - công nghệ là quốc sách hàng đầu; bảo vệ môi trường là một trong những vấn đề sống còn, là tiêu chí của phát triển bền vững; xây dựng gia đình hạnh phúc, tiến bộ làm tế bào lành mạnh, vững chắc của xã hội, thực hiện bình đẳng giới là một tiêu chí của tiến bộ, văn minh.

...Đảng ta cũng đã xác định, chủ thể xây dựng và phát triển văn hóa là Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân là chủ thể sáng tạo; đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ đóng vai trò quan trọng; nhấn mạnh đến phát huy tối đa các nguồn lực từ Nhà nước và xã hội, từ trong nước và nước ngoài để phát triển văn hóa.

Như vậy, nhận thức của Đảng ta về xây dựng và phát triển văn hóa trong thời kỳ đổi mới đã từng bước được bổ sung, phát triển và ngày càng hoàn thiện, toàn diện và sâu sắc hơn. Đây là tiền đề rất cơ bản để chúng ta quán triệt và tổ chức triển khai thực hiện trong thực tế.”

Như vậy có thể thấy, trong Kết luận của Tổng Bí thư thì giới văn nghệ sỹ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc xây dựng và phát triển một nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, để hội nhập cùng thế giới hôm nay!

Được triển khai đồng bộ và rộng khắp, cho nên tinh thần của Kết luận từ Hội nghị văn hóa vừa qua đã lan tỏa và tác động rất mạnh mẽ đến tâm lý sáng tạo của giới văn nghệ sỹ trong cả nước! Trên những trang báo chí, hay những trang mạng xã hội ở thời gian này, chúng ta đã thấy xuất hiện nhiều hơn những tác phẩm văn hóa nghệ thuật sâu sát hơn với cuộc sống. Nhiều văn nghệ sỹ đã bớt đi những tâm lý e dè, ngại ngùng khi sáng tác, thay vào đó là tư duy minh định, cởi mở xuất hiện trong nhiều những sáng tác văn học nghệ thuật thời gian gần đây!

Xác định sáng tạo và phát hành tác phẩm văn hóa nghệ thuật vào cuộc sống là công việc đang góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam hôm nay, bởi vậy, trong hai năm qua, tại Hội Văn học Nghệ thuật Nam Định số lượng các tác phẩm văn học nghệ thuật đã tăng lên rõ rệt, số lượng các tác phẩm đoạt giải thưởng cũng nhiều hơn! Nhiều văn nghệ sỹ đã và đang trở thành những chiến sỹ tiêu biểu trên mặt trận văn hóa! Rất nhiều tác phẩm của các nhà văn, nhà thơ, các đạo diễn, nghệ sỹ biểu diễn trong thời kỳ này đã và đang góp phần tích cực vào công cuộc chống tham nhũng, công cuộc chấn hưng văn hóa hôm nay!

Xã hội sẽ mất an toàn, sẽ bất ổn, bất an khi văn hóa bị coi nhẹ, khi người làm văn học nghệ thuật xa rời cuộc sống, khi tư duy sáng tác của giới văn nghệ sỹ trở nên lạ lẫm với buồn vui của kiếp người! Bởi vậy hơn lúc nào hết, cuộc sống hôm nay cần lắm những bài thơ, những trang văn, những ca khúc, những bức họa... mà tác giả gửi gắm vào cuộc sống những thông điệp thiện lành! Những tác phẩm ấy, chắc chắn sẽ góp phần làm trong sáng hơn cái nhân cách con người, và đó cũng là liều vacxin chống lại sự xói mòn, xuống cấp của đạo đức.

Tuy nhiên quá trình sáng tác nghệ thuật không phải là cứ bê nguyên thực tiễn cuộc sống vào trang viết. Những sự việc, sự vật, con người của xã hội hôm nay là tư liệu từ cuộc sống, nó phải được cách điệu, được mã hóa, được lựa chọn những cách khai thác và tiếp cận độc đáo, ấn tượng và hiệu quả nhất để xây dựng thành tác phẩm! Ấy chính là một quy trình trong sự đổi mới khi sáng tạo văn học nghệ thuật!

Với mỗi văn nghệ sỹ nói chung và văn nghệ sỹ Việt Nam nói riêng, thì cảm hứng, cảm xúc sáng tạo là thứ luôn luôn thường trực trong tâm hồn họ, nhưng cảm hứng, cảm xúc ấy phải được điều tiết và khơi nguồn, mở mạch bằng tư tưởng hướng về Tổ quốc, non sông Việt Nam, hướng về con người Việt Nam bằng sự yêu thương và kính trọng, thì mới có thể sinh ra được những tác phẩm nghệ thuật có giá trị đích thực!

Để có được những tác phẩm văn học nghệ thuật hay, có giá trị là điều không hề dễ với bất cứ nhà sáng tạo nào, sự tác động của thể chế, của hệ thống quản lý và những quy định, quy chuẩn đối với văn học nghệ thuật luôn là một yếu tố cực kỳ quan trọng, nó tác động to lớn tới quá trình sáng tạo và xây dựng tác phẩm của người văn nghệ sỹ! Bởi vậy, khi chưa có Bản Kết luận tại Hội nghị văn hóa toàn quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, thì hẳn rằng trong miền lặng của rất nhiều tác giả vẫn còn đó cái lấn cấn, cái ngại ngùng khi trong tác phẩm của mình chạm đến những vấn đề gai góc của thời thế hôm nay!

Xác định chủ thể của văn học nghệthuật là nhân dân và Tổ quốc, là con người, là nhân thế trong xã hội hôm nay! Trước một thế giới đang đầy rẫy những hiểm nguy rình rập, trước thực trạng hội nhập và cả sự xâm thực văn hóa từ bên ngoài, thì xã hội Việt Nam, con người Việt Nam đang cần lắm, cần lắm những tác phẩm mang bản sắc và văn hóa Việt Nam để làm tươi, làm mới, làm đẹp, làm bền vững hơn nền văn hóa Việt Nam hôm nay!

Nhờ sự quản lý và chủ động về công nghệ thông tin từ Chính phủ, nên cuộc sống của người Việt Nam hiện nay được tiếp cận và tương tác liên tục với toàn thế giới qua các trang mạng xã hội! Đây là một tiến bộ vượt bậc, nhưng cũng là một thách thức đối với nền văn hóa! Trước lượng thông tin khổng lồ từ khắp thế giới đổ bộ vào cuộc sống của người Việt mỗi ngày, trong ấy có rất nhiều những thông tin xấu, độc, có rất nhiều tác phẩm tác động xấu đến cuộc sống và văn hóa của người Việt Nam. Trước thực trạng ấy, hơn lúc nào hết văn hóa Việt Nam, con người Việt Nam đang kỳ vọng những tác phẩm văn học nghệ thuật góp phần định hướng và làm lành mạnh hơn cuộc sống của con người Việt Nam hôm nay!

Hai mươi bốn tháng qua, từ khi Bản Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng được triển khai thực hiện trên cả nước, đã thấy đó đây xuất hiện một khuynh hướng sáng tác mới, một cách tiếp cận cuộc sống mới hơn trong tác phẩm của nhiều văn nghệ sỹ! Những nét mới ấy, đã bắt đầu cho ra những mùa vụ nghệ thuật chín hơn và bổ ích hơn! Đặc biệt trong mảng văn xuôi và điện ảnh, nhiều tác phẩm đã tiếp cận khai thác và tương tác với nhiều vấn đề nhức nhối từ nạn tham nhũng, từ sự thoái hóa biến chất tự biến đổi trong xã hội.

Hiện nay, nhiều đơn vị, nhiều tổ chức đã và đang tổ chức những cuộc thi về văn học nghệ thuật! Nhiều Bộ, ngành đã tổ chức phát động, phối hợp cùng với đội ngũ văn nghệ sỹ, tạo điều kiện tốt nhất cho văn nghệ sỹ tiếp cận được thực tế, để sáng tạo ra được những tác phẩm hay hơn! Nổi bật như sự kiện Bộ Công an phối hợp với Hội Nhà văn Việt Nam phát động cuộc thi sáng tác tiểu thuyết, truyện và ký về đề tài “Vì an ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống lần thứ V” (2022-2025). Tại lễ phát động cuộc thi diễn ra ngày 01-12- 2022 vừa qua, phía Bộ Công an hứa sẽ tạo điều kiện để các nhà văn có thể tiếp cận với hồ sơ đã giải mật để làm chất liệu sáng tác...

Chính sự cởi mở và ủng hộ này từ phía các cơ quan hành pháp, chúng ta có quyền tin rằng, trong thời gian tới, giới văn nghệ sỹ Việt Nam sẽ tạo dựng được nhiều tác phẩm có giá trị hơn nữa, đóng góp tích cực vào việc chấn hưng, bảo tồn và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc!

Theo chúng tôi, để có được tác phẩm tốt và hay, thì ngoài tài năng, sự đam mê và dấn thân cho nghệ thuật của tác giả, còn cần lắm những thiết chế, chế tài, những nguyên tắc, những định hướng về văn học nghệ thuật, nhằm mục đích phát triển và tạo môi trường tốt cho sự sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sỹ! Ở thời điểm hiện tại và cả giai đoạn tương lai của đất nước. Bản Kết luận tại Hội nghị văn hóa toàn quốc đã tác động rất tích cực và rộng khắp đến sự phát triển của nền văn học nghệ thuật nước nhà!